OZE w zabytkach, a podatek od nieruchomości
Kiedy panele fotowoltaiczne i wiatraki podlegają opodatkowaniu?
Gościnnie:
Magdalena Pietrzak, Senior Tax Consultant, ASB Group
Jarosław Szajkowski, Senior Tax Manager, ASB Group
Rozważając budowę odnawialnego źródła energii, takiego jak panele fotowoltaiczne czy wiatraki, przyszli właściciele często nie doceniają kwestii wpływu instalacji na obowiązki związane z podatkiem od nieruchomości. Trudności dokłada fakt, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego definicja budowli została uznana za niezgodną z Konstytucją RP i ustawodawca jest zobowiązany do zmiany przepisów w terminie do 2025 r. Prawidłowe opodatkowanie instalacji fotowoltaicznych i wiatraków jest zagadnieniem nie tylko podatkowym, ale i technicznym – wymagającym analizy poszczególnych części instalacji i pełnionych przez nich roli. Jaka jest obecna definicja obiektu budowlanego, urządzeń budowlanych i budowli? Jaką propozycję zmiany definicji zaproponował ustawodawca w projekcie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych? Kto jest podatnikiem i co podlega opodatkowaniu w przypadku paneli fotowoltaicznych i wiatraków? Przeanalizujmy najważniejsze kwestie i wydane w tym zakresie wyroki sądowe.
Kto jest podatnikiem?
Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych, obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości, co do zasady, obciąża właścicieli nieruchomości. Lista potencjalnych podatników jest jednak dłuższa – obejmuje ona również użytkowników wieczystych, samoistnych posiadaczy czy też posiadaczy zależnych nieruchomości lub ich części stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Niekiedy w stosunku do jednego obiektu może istnieć kilku potencjalnych podatników, każdorazowo warto więc zweryfikować i potwierdzić, po której stronie ten obowiązek powinien leżeć.
Co podlega opodatkowaniu w OZE?
Podatek od nieruchomości obciąża grunty, budynki i ich części oraz, dodatkowo, budowle i ich części, o ile są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Instalacje odnawialnych źródeł energii, takie jak panele czy wiatraki, poza wyjątkowymi przypadkami, nie będą spełniać definicji budynku. Największym wyzwaniem dla podatnika pozostaje, więc ustalenie czy posiadane instalacje stanowią budowle w rozumieniu tego podatku oraz w jakim zakresie mogą podlegać opodatkowaniu. Niestety, sama analiza ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, będzie w tym wypadku niewystarczająca. Definiuje ona, bowiem budowlę jako „obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem”. Jest to obecnie obowiązująca definicja. Warto, jednak mieć na uwadze, że wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r. sygn. SK 14/21 definicja budowli została uznana za niezgodną z Konstytucją RP, w związku z czym ustawodawca jest zobowiązany do zmiany przepisów w terminie do 2025 r.). Tym samym, podatnik powinien przeprowadzić analizę z uwzględnieniem przepisów ustawy Prawo budowlane, definiujących obiekty budowlane i urządzenia budowlane. Ta z kolei wymusza rekonstrukcję definicji budowli na podstawie kilku powiązanych ze sobą definicji.
Definicja obiektu budowlanego, urządzeń budowlanych i budowli
Pierwsza z nich to obiekt budowlany – należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Druga definicja dotyczy urządzeń budowlanych – są to urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki. Z kolei, przez budowlę należy rozumieć m.in. obiekty liniowe (przykładowo: linia kablowa nadziemna, trakcja elektroenergetyczna), a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.
Panele fotowoltaiczne na gruncie i na dachu, a podatek
Nad interpretacją przywołanych przepisów w świetle instalacji fotowoltaicznych pochylił się NSA w wyroku z dnia 18.12.2018 r. o sygn. II FSK 1275/18, w którym wskazał jak należy klasyfikować panele fotowoltaiczne oraz ich części budowlane, takie jak system mocowania – kotwy, palowanie czy płyty betonowe, w przypadku instalacji zamontowanych na gruncie. Sąd wskazał, iż w przypadku paneli montowanych w ten sposób, za budowlę należy uznać jedynie części budowlane instalacji, czyli system mocowania paneli – taki jak fundamenty, wskazane powyżej kotwy czy palowanie. Wynika to z faktu, że panele wraz z konstrukcją, na której są ustawione tworzą co prawda całość użytkową, ale nie tworzą całości technicznej, rozumianej jako wykonanie w tej samej technice, która tu nie występuje – panele fotowoltaiczne są zaawansowanymi elementami półprzewodnikowymi, natomiast fundamenty czy stelaże to proste konstrukcje, pozwalające nie tylko na montaż ale i demontaż paneli. Tym samym, takie instalacje umieszczone na gruncie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości tylko w zakresie części budowlanych, bez części technicznych (takich jak sam panel). Odrębnej analizy mogą wymagać dodatkowe elementy, takie jak okablowanie, które należy przeanalizować przy uwzględnieniu brzmienia definicji obiektu liniowego czy stacje transformatorowe. Odrębnie należy oceniać panele fotowoltaiczne zamontowane na budynku. Stanowią one, bowiem jego część budowlaną i jednocześnie, zgodnie z ukształtowaną linią orzeczniczą, częścią budowlaną tych paneli jest budynek, na którym panele są zamontowane. Zamontowanie paneli na budynku nie wpływa na wysokość podatku, gdyż opodatkowaniu będzie podlegał jedynie budynek, a wysokość podatku jest zależna od jego powierzchni użytkowej, która w tym przypadku nie ulegnie zmianie (inaczej niż w przypadku budowli, które podlegają opodatkowaniu od ich wartości).
Części budowlane wiatraków, a podatek
Odnosząc zagadnienie do części budowlanych wiatraków należy wskazać, iż dotychczasowa linia orzecznicza wskazywała, że co do zasady częściami budowlanymi są wówczas jedynie fundamenty i maszt (wieża). Natomiast na skutek zapadłego 14 września 2023 r. wyroku WSA w Olsztynie o sygn. I SA/Ol 232/23 (nieprawomocnego) warto rozważyć, czy częścią budowlaną nie jest również sieć kablowa, klasyfikowana jako instalacja zapewniająca możliwość korzystania z instalacji zgodnie z przeznaczeniem, a nie jako element prądotwórczy. Tym samym, kluczowym dla rozróżnienia, które elementy instalacji będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, jest każdorazowe, prawidłowe określenie jej elementów konstrukcyjnych. Z powyższego wynika, że prawidłowe opodatkowanie instalacji fotowoltaicznych i wiatraków jest zagadnieniem nie tylko podatkowym, ale i technicznym, wymagającym analizy poszczególnych części instalacji i pełnionych przez nich roli.
Zmiana w definicji budowli
Złożoność i wieloznaczność definicji podatku od nieruchomości kilkukrotnie była przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego, którego ostatnie orzeczenie z 4 lipca 2023 r. sygn. SK 14/21 doprowadziło do stwierdzenia niekonstytucyjności definicji budowli (a pośrednio również – budynku). Jednocześnie Trybunał odroczył w czasie utratę mocy obecnych definicji na okres 18 miesięcy, dając tym samym ustawodawcy czas na przygotowanie stosownych nowelizacji.
W dniu 17 czerwca opublikowano projekt nowelizacji ustawy, która, zgodnie z zamierzeniami, miałaby wejść w życie od 1 stycznia 2025 r. Zgodnie z propozycją, za budowlę ma się uważać:
- obiekty wymienione wprost w załączniku nr 4 do ustawy, a także instalacje i urządzenia, jeżeli stanowią wraz z tym obiektem całość techniczno-użytkową,
- części budowlane urządzeń niestanowiących części budowli, o których mowa w lit. a,
- części budowlane elektrowni wiatrowych i elektrowni jądrowych,
- fundamenty pod maszyny oraz urządzenia, odrębne pod względem technicznym od tych maszyn i urządzeń,
- przyłącza do obiektu budowlanego
– wykonane z użyciem wyrobów budowlanych.
Jak widać, w ustawie planuje się wprost opodatkowanie części budowlanych elektrowni wiatrowych. Jednocześnie projekt nie odnosi się do kwestii części budowlanych paneli fotowoltaicznych i nie są one wymienione ani w projekcie załącznika, ani w cytowanej definicji. Oczywiście, prace nad projektem postępują i wiele jeszcze może się zmienić. Tym bardziej warto trzymać rękę na pulsie – nowy rok w podatku od nieruchomości może przynieść podatnikom jeszcze wiele zaskoczeń.
© ℗ Wszelkie prawa zastrzeżone Niniejszy artykuł jest chroniony prawem autorskim. Zabrania się jego kopiowania i cytowania bez podania źródła i autora. W przypadku zawinionego naruszenia praw autorskich sprawca będzie zobowiązany do naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu.
Celem publikacji jest przybliżenie tematyki inwestowania w zabytkowe nieruchomości komercyjne lub mieszkaniowe. Treści umieszczone w artykule są indywidualnymi interpretacjami i poglądami jego autora. Nie stanowią one porad podatkowych ani prawnych. Ekspert nie opisuje całościowo stanu prawnego, ani faktycznego związanego z prezentowaną tematyką, nie świadczy pomocy prawnej i nie ponosi odpowiedzialności za możliwe konsekwencje działań podjętych w oparciu o dostarczone w niej informacje. W celu uzyskania wyczerpujących informacji lub porady prawnej, prosimy o kontakt z Ekspertem.
LUDZIE NIEZWYKLI PODNOSZĄ RUINY W ZABYTKI
Czekamy, by rozpocząć Twój projekt
