Radosław Nawara w Gazecie „Niedziela” 24/2019

Radosław Nawara w Gazecie „Niedziela sosnowiecka” 24/2019 str.8

Wielkie odkrycie w niewielkim kościółku

Artykuł pod redakcją Pani Agnieszki Raczyńskiej ukazał się w Gazecie Niedziela sosnowiecka w numerze 24/2019 na stronie 8.

Niezwykle cennego odkrycia dokonano w niewielkim kościółku pw. św. Mikołaja w Targoszycach. Zaczęło się od tego, że przypadkiem, podczas drobnych prac, ze ściany tuż obok ołtarza głównego odpadł tynk i odsłonił niezwykłe znalezisko – sakramentarium. Najprawdopodobniej pochodzi ono z tego samego okresu, co najstarsza część świątyni, czyli prezbiterium, a więc z XIII lub XIV wieku

Ksiądz kan. Janusz Rakoczy od 31 lat jest proboszczem parafii św. Mikołaja w Targoszycach, lecz nigdy jeszcze nie był świadkiem takiego odkrycia. – Ku mojemu zaskoczeniu, spod popękanego tynku ukazała się w ścianie nisza, wokół której widoczne są ślady po dekoracji architektonicznej. Widać też fragment zawiasu od istniejących kiedyś zamykanych metalowych drzwiczek. Znajomy konserwator zabytków zaraz zorientował się, że jest to gotyckie sakramentarium, czyli miejsce, w którym przechowywany był Najświętszy Sakrament. Pochodzi ono z początków istnienia najstarszej części kościoła, którym jest prezbiterium. – mówi ksiądz proboszcz. – Jak uświadomiłem sobie, co to jest, pomyślałem, że kiedyś, gdy była tu malutka kapliczka i nie było tabernakulum, musiało być specjalne miejsce na Najświętszy Sakrament – dodaje ks. Janusz Rakoczy.

Unikatowe odkrycie

Dokładna data powstania parafii pw. św. Mikołaja w Targoszycach nie jest znana. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1324 r., kiedy to istniał murowany kościół. Najstarsza część świątyni (prezbiterium) została wzniesiona w XIII wieku. Prawdopodobnie była to niewielka kaplica, do której dobudowano w XIV wieku nawę i drewnianą dzwonnicę. Na skutek zniszczeń w XVI wieku kościół przestał istnieć. Kult sprawowano w istniejącym w Mierzęcicach drewnianym kościele pw. św. Wawrzyńca. – Z punktu widzenia konserwatorskiego jest to unikatowe odkrycie w skali kraju. W Polsce jest ich kilkanaście. W skali woj. śląskiego to unikat. Sakramentaria to rzadkość. W tak malutkiej gminie jest to duże zaskoczenie. Sakramentarium z kościoła św. Mikołaja było w pierwotnym charakterze gotyckiego prezbiterium. Wygląda na to, że po 1730 r. zostało schowane pod tynkiem i zapomniane. Dokumentacji nie ma. Po 1730 r. przypadał czas barokizacji gotyckich budowli. Wtedy kościoły upiększano zgodnie z nowymi trendami. Taki skarb pod tynkiem to fantastyczne zjawisko – mówi Radosław Nawara, były konserwator miejski Będzina.

Jak podają źródła: „Sakramentarium to specjalne pomieszczenie na Najświętszy Sakrament, pełniące podobną rolę co tabernakulum. Upowszechniło się w średniowieczu. Sakramentaria były lokowane po lewej stronie (od strony nawy), tuż obok ołtarza głównego, który wówczas najczęściej przybierał formę retabulum i stanowiły integralną część prezbiterium kościoła”.

Plany na przyszłość

Proboszcz parafii św. Mikołaja w Targoszycach stara się od niedawna o przyozdobienie piękną polichromią zabytkowego prezbiterium. Złożył już projekt, ale w tej sytuacji będzie chciał, aby także sakramentarium w tej polichromii było dodatkowo uwzględnione. – Wobec tego, co odkryliśmy w murach naszej świątyni, trzeba także będzie pomyśleć o dofinansowaniu prac restauratorskich znaleziska z funduszy wojewódzkiego konserwatora zabytków – zaznacza ks. Rakoczy.”

Czytaj całość tutaj >>